آسانسور کارگاهی این روزها با پیشرفت صنعت ساختمان و افزایش تعداد طبقات ، یکی از تقاضاهای روز افزون، استفاده از آسانسوری است که بتواند در حین ساخت ساختمان نیز استفاده شود. آسانسورهای معمولی با توجه به سیستمهایی که برای حفظ ایمنی و آسایش مسافران دارند به هیچ عنوان در مدت ساخت ساختمان قابلیت نصب و بهره برداری ندارند.
به طور کلی آسانسور کارگاهی را میتوان به 2 دسته تقسیم کرد.
- آسانسورهای کارگاهی فضای باز (آلیماک)
- آسانسورهای کارگاهی فضای داخلی
آسانسور کارگاهی فضای باز (آلیماک):
در آسانسورکارگاهی فضای باز که با نام آلیماک نیز شناخته میشود از قطعاتی استفاده میگردد که کاملا با شرایط یک ساختمان در حال ساخت مطابقت دارد . ریل ها از نوع دندانه دار هستند و موتور ها که روی کابین نصب شده اند مجهز به چرخدنده ای هستند که با درگیری با ریل ها ، کابین را به بالا و پایین هدایت می کنند. در این مدل آسانسور کارگاهی اصولا نیاز به هیچ مواظبتی نمی باشد و قطعات قابلیت کارکرد در شرایط سخت را دارا هستند که مزیت اصلی این نوع محسوب می شود.
طبیعتا در کنار این مزایا عیوبی هم وجود دارد که از مهمترین آنها سرعت بسیار پایین این آسانسورها (حدود 20 سانتی متر در ثانیه) و کیفیت حرکت پایین آنها می باشد . میزان لرزش و سر و صدایی که داخل کابین این آسانسورها می آید آنقدر زیاد است که ممکن است برای یک شخص تازه وارد به میزان زیادی دلهره آور باشد. معمولا ظرفیت این آسانسورها بین 1.5 تا 2.5 تن می باشد که با افزایش تعداد موتورهای روی کابین به ظرفیت بالاتر دست می یابند.
آسانسور کارگاهی فضای داخلی:
این نوع آسانسور ها غالبا درون چاه آسانسور اصلی نصب می شوند . از ساده ترین حالت که شامل یک کفی بدون محافظ می باشند شروع می شود و به مجهزترین حالت که تنها تفاوتشان با آسانسور اصلی کابین و شاستی ها می باشد ختم می شوند .
این مدلها را به ترتیب بررسی می کنیم :
در ساده ترین حالت آهنکشی و نصب ریلهای آسانسور اصلی انجام می شود. در صورتی که سازنده نیاز داشته باشد فقط برخی مصالح ساختمانی را از داخل چاه جابجا نماید و آن مصالح خیلی ارزشمند نباشد فقط یک کفی ساخته می شود و داخل ریلها نصب می شود. سپس همان موتور بالابر ساختمان را بالای چاه می گذارند و توسط یک بکسل به این کفی نصب می کنند تا قابلیت جابجایی برای کفی بوجود آید. خب در این شرایط به دلیل پاره شدن بکسل بالابر و یا بریدن گیربکس بالابر و … به راحتی امکان سقوط کفی و مصالح داخل آن وجود خواهد داشت .
در حالت بعدی در صورتی که مصالح از ارزش بالایی برخوردار باشند، به جای کفی یک کابین آسانسور بدون تزیینات تهیه و نصب می شود. سپس آن را به سیستم ایمنی پاراشوت و گاورنر مجهز می کنند تا در صورت سقوط به احتمال زیاد عمل کرده و نگذارد کابین سقوط کند ومصالح آسیب ببیند.
لازم به ذکر است سیستم ایمنی پاراشوت و گاورنر فقط زمانی عملکرد 100 درصدی خواهد داشت که مرتبا بازدید شود و دور چاه آسانسور نیز کاملا بسته شود تا حتی یک سنگریزه نیز بین پاراشوت و ریلها گیر نکند. در غیر این صورت احتمال عمل نکردن پاراشوت وجود دارد.
نهایتا در حالت بعدی در صورتی که انسان نیز بخواهد از آسانسور کارگاهی استفاده کند (در کارگاههایی که ارتفاع زیاد است هم مدت زمان ساخت زیاد می شود و هم تعداد زیاد طبقات را نمی توان دائما پیاده بالا و پایین رفت) می بایستی اولا از یک موتور و تابلو فرمان آسانسوری استفاده نمود تا امکان ارسال فرمان خطا گرفته شود . سپس از یک کابین بدون تزیینات استفاده نمود تا امکان ریزش مصالح روی سر مسافر داخل کابین منتفی شود.
همچنین سیستم به پاراشوت و گاورنر مجهز شود تا درصورتی که به هر علت کابین از سرعت مجاز سریعتر حرکت کرد توسط پاراشوت قفل شود . همچنین به جهت جلوگیری از ریزش سنگریزه و مصالح حتما بایستی دور تا دور چاه بسته شود و درب های آسانسور نیز (حداقل درب لولایی) نصب شوند. مجددا یادآور میگردد کوچکترین عامل خارجی میتواند سبب عمل نکرد پاراشوت و سقوط کردن کابین شود.
در صورتی که تمامی موارد بالا رعایت شود آسانسور از حداکثر ایمنی بهره خواهد برد و بدون نگرانی حتی نفرات نیز می توانند از آن استفاده کنند.لازم به ذکر است پس از پایان مدت ساخت ساختمان، دربها و کابین این آسانسور تعویض می شود و دربها و کابین اصلی نصب می گردند تا به عنوان آسانسور اصلی مورد استفاده قرار گیرد. مزیت اصلی این سیستم سرعت بالای آن می باشد.
به عنوان مثال در پروژه هتل دیوان، شرکت افلاک مهر یک آسانسور کارگاهی با 23 توقف و سرعت 2 متر بر ثانیه نصب کرد که در طول مدت 3 سال ساخت این هتل، با بالاترین سرعت و کیفیت کار جابجایی بار و نفرات را انجام می داد. عیب اصلی این سیستم نیز هزینه بالاتر آن است که البته در مقایسه با آسانسورهای آلیماک همچنان ارزانتر می باشد.
در نهایت اکیدا توصیه می گردد در صورتی که از آسانسور کارگاهی فضای باز (آلیماک) و یا آسانسور کارگاهی فضای داخلی به غیر از آخرین مدل استفاده می کنید ، به هیچ عنوان اجازه استفاده نفرات را ندهید زیرا امکان سقوط و بوجود آمدن حوادثی غیر قابل جبران می باشد.
انواع آسانسور کارگاهی
انواع آسانسورهای کارگاهی را میتوان براسا وزن‌ها یا ثابت و متحرک بودن آنها دسته‌بندی کرد.
انواع آسانسورهای کارگاهی از نظر وزن
انواع آسانسورهای کارگاهی از نظر وزن عبارتند از:
- آسانسورهای کارگاهی ۵۰۰ کیلویی
- آسانسورهای کارگاهی ۱ تنی
- آسانسورهای کارگاهی ۱.۵ تنی
- آسانسورهای کارگاهی ۲ تنی
- آسانسورهای کارگاهی ۲.۵ تنی
- آسانسورهای کارگاهی ۳ تنی
اجزای اصلی آسانسور کارگاهی
اجزای اصلی آسانسورهای کارگاهی عبارتند از:
- برج دکل
- درب ورودی
- سیستم رانندگی
- نرده امگا
- کابین
- حفاظ دکل
- قفس فلزی
- تابلو برق
- ورق گالوانیزه کف
- محافظ فرود
قطعات ایمنی آسانسور کارگاهی
آسانسورهای کارگاهی را میتوان متناسب با پروژه در ابعاد و ارتفاع‌های مختلف طراحی کرد که طول کابل و قرقره آنها هم متناسب با همان پروژه باشد. این آسانسورها از قطعات مختلفی ساخته شده‌اند که قطعات اصلی آسانسورهای کارگاهی از سقوط آسانسور جلوگیری می‌کنند. در این‌جا برخی از قطعات مهم در حفظ ایمنی آسانسور کارگاهی را معرفی خواهیم کرد.
نرده امگا (نرده ایمنی)
نرده ایمنی در قسمت ورودی آسانسور قرار می‌گیرد و از ورود افراد و وسایل به درون آسانسور جلوگیری می کند. این نرده در هنگام حرکت آسانسور نیز بسته میشود و از سقوط افراد و وسایل جلوگیری می‌کند.
حفاظ اطراف کابین آسانسور
حفاظ اطراف اتاقک آسانسور نیز مانند نرده امگا از سقوط افراد و وسایل جلوگیری می‌کند.
سوییچ ایمنی
سوییچ ایمنی بر روی درب آسانسور کارگاهی نصب میشود و ایمنی آسانسور را در برابر سقوط تامین می‌کند.
قطعه محدود کننده انتهای مسیر
قطعه محدود کننده انتهای مسیر حرکت آسانسور کارگاهی را محدود می‌کند و اجازه نمی‌دهد که آسانسور از انتهای مسیر خارج شود. این قطعه در صورت کار نکردن لمینت سوئیچ به کار می‌آید.
پاراشوت
پاراشوت یک ترمز هوشمند است که در هنگام حرکت آسانسور با سرعتی بیش از سرعت تعیین شده برای آن فعال شده و جلوی سقوط آسانسور را می‌گیرد.
مزایای آسانسورهای کارگاهی
آسانسورهای کارگاهی مزایای متعددی دارند که برخی از آنها عبارتند از:
- آسانسور کارگاهی سرعت پیشرفت پروژه را بالا می‌برند.
- استفاده از آسانسورهای کارگاهی هزینه‌های پروژه را کاهش می‌دهند.
- آسانسورهای کارگاهی ایمنی افراد را تضمین می‌کنند.
- آسانسورهای کارگاهی در برابر سقوط ایمن هستند.
- این آسانسورها به سیستم محرکه نوار دنده‌ای مجهز هستند.
- مجهز بودن به سیستم overload برای بررسی ظرفیت.
آسانسورهای کارگاهی با توجه به نیازهای ویژه محیط‌های صنعتی، نه تنها بهبود ایمنی و افزایش بهره‌وری را فراهم می‌کنند، بلکه نقش مهمی در جلب رضایت کارکنان و بهبود فرآیندهای تولیدی ایفا می‌کنند. استفاده از استانداردها و تکنولوژی‌های مدرن در طراحی و نگهداری آنها، به اطمینان از عملکرد بهینه و پایداری این تجهیزات اساسی کمک می‌کند.